Warning: mysqli_real_connect(): Headers and client library minor version mismatch. Headers:100613 Library:100505 in /home/u8058132/public_html/wp-includes/wp-db.php on line 1612
Çocuk İşçiler - Matris OSGB

Çocuk İşçiler

Çocukların erken yaşta çalışması ile çocuk işçi sınıflandırması aslında birbirinden oldukça farklıdır.

Pek çoğumuz çocuğumuzu fiziksel ve ruhsal olarak zorlamayacak şekilde, yaz tatillerinde olabildiği gibi, ufak işlerde küçük deneyimler edinmesinin, çocuğun bakış açısını geliştirmesi, zamanı iyi değerlendirmesi vb.  gibi olumlu kazançları olduğunun farkındayızdır. Ancak “çocuk işçi”;  çocuğun aileye maddi katkı sağlaması amacı ile, boyundan büyük işlerde çalışmasıdır. Bu da çocuk ihmal ve istismarının göz ardı edilemeyen gerçeğidir. Bu ihmal ve istismara ortak olan, aile ve işveren de aynı derecede bu durumdan sorumludurlar.

4857 Sayılı İş Kanunu’nda bu alanla ilgili birçok düzenleme mevcuttur. Kanunda çocuk işçinin açıkça tanımı yapılmıştır. İş Kanunu’na göre; 15 yaşını doldurmamış her birey çocuktur ve çalıştırılması yasaktır. Ancak yine aynı kanunda bu hükmün bir istisnası düzenlenmiştir ve on dört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocukların, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilecekleri düzenlenmiştir. Ayrıca temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olamaz şeklinde bir düzenleme mevcuttur. Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir.Çocuk İşçi

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’e göre; çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmi dört saatlik zaman diliminde, kesintisiz on dört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır. Yine aynı yönetmeliğe göre; çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir. Söz konusu yönetmelikte çalıştırılan çocuk işçilere yıllık ücretli izin kullandırılması ile ilgili de bir kısıtlama hüküm altına alınmıştır. Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak, yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir. Okula veya eğitime devam eden çocuk ve genç işçilere yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

Ne yazık ki şuan ulaşabildiğimiz istatistikler bunlar olmakla birlikte;  çalışan çocukların %40,9 u tarım , %59,1 i tarım dışı sektörde faaliyet gösterirken, %53 ü ücretli veya yevmiyeli, %2,7 si kendi hesabına veya işveren, %43,8 i ücretsiz aile işçisi olarak çalışmaktadır. ILO araştırmalarına göre de dünyada 5-14 yaş grubunda 250 milyon çalışan çocuk bulunduğu, 12-17 yaş grubu 283 milyon çocuğun çalıştığı için okula devam edemediği tahmin edilmektedir.

Türkiye’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda çocuk işçiliğin ortadan kaldırılmasına yönelik IPEC’in yürüttüğü bir dizi program bulunmaktadır.

  1. İş müfettişlerine çocuk işçiliğiyle ilgili eğitim verilmektedir. Bu eğitim;
  • iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için yürütürken risk değerlendirmesi ve çocukların sağlığını etkileyen unsurlar; ve
  • müfettişlerin çocukların çalışma koşullarını iyileştirmeye ve tehlikeli çalışma türlerine alternatifler üretmeye yardımcı olacak katılımcı yöntemler belirlemek için çocuklarla, işverenlerle, ustalarla, ve ailelerle konuşabilmelerine yönelik iletişim becerilerinin öğretimini kapsamaktadır.İşletme düzeyinde ele alındığında bu eğitim sonucunda işletmelerde; havalandırma sistemlerinin inşası, elektrik tesisatları ve depolama sistemlerinin kurulması, toz seviyelerinin azaltılması ve çocuk işçiler için sağlık kontrollerinin sağlanması gibi gelişmeler kaydedilmiştir.
  1. ‘Kimyasalların Çalışan Çocuklar Üzerindeki Etkisinin Analizi’ Programı kapsamında;Çocuklar - Matris OSGB
  • ayakkabı / deri sanayisindeki yapıştırıcılarda kullanılan zararlı kimyasalların, özellikle hekzan ve heptanın seviyesi ölçülmüş ve bunların sağlık üzerindeki etkisi izlenmiş;
  • işverenlerin ve çocukların tehlike ve risklerin üstesinden gelebilmeleri ve kimyasallardan etkilenen çocukların tedavisi için işverenlere ve çocuklara verilen eğitimler yoluyla iş yerinde risklerin önlenmesi ve azaltılmasına yönelik tedbirler tanıtılmıştır.

Çocuk işçiler yetişkinlere göre daha büyük bir risk altındadır. Çocuk işçiler yetişkinlerle aynı koşullar altında bulunduğunda yetişkinlerin karşılaştığı tüm tehlikelere ve risklere açıktır. Hatta çocuk işçilerin vücutları hala büyümekte, zihinleri ve kişilikleri gelişmekte olduğundan  bunların etkileri katbekat daha fazladır. Bu nedenle, işyerinde sağlık ve güvenliğin korunmasına yönelik tedbirlerin olmaması ya da yetersiz olmasının çocuk işçiler üzerindeki etkisi çok daha yıkıcı ve uzun süreli olabilmektedir.

Tüm bunlar göz önüne alındığında çocuk işçi sorunu; devlet, işveren ve ailenin ortak çabaları sonucunda aşılabilecek bir durumdur. Geleceğimiz olan çocukları koruyabilmek, onların psikolojik ve fiziksel olarak gelişmelerini tamamlayabilmeleri için ,küçük yaşta eğitim ve öğretimine yeterli imkanları sağlamak , çocukluklarını zamanında yaşamalarına imkan vermek her şeyden önce kendi geleceğimiz için en büyük adım olmaktadır.

 

Sevil ÇİL

Msc. İş Güvenliği Uzmanı (B)